“Het is mijn persoonlijke missie om de uitbuiting van boeren door tussenhandelaren tegen te gaan”
Godfrey Kiwumulo startte met VanillaPoint om een bijdrage te kunnen leveren aan zijn boerenfamilie thuis. Hij verhuisde voor zijn gezin naar Nederland, maar weet als geen ander hoe rijk de aarde in Oeganda is en met welke uitdagingen de lokale boeren te maken hebben.
Hij verbaasde zich over de kwaliteit van de vanille in de Nederlandse supermarkten en realiseerde zich hoe groot eigenlijk de vraag was naar vanille van goede kwaliteit. Zo startte zijn avontuur met VanillaPoint.
Over het algemeen hebben boeren te veel te maken met tussenhandelaren die druk op de prijzen leggen. Boeren zijn vaak genoodzaakt om hun waar voor een te lage prijs te verkopen. Veel vanilleleveranciers willen laten blijken dat ze een goede relatie hebben met de boeren. Helaas blijkt dit in praktijk vaak niet waar te zijn.
"Daar wil ik verandering in brengen door te strijden voor eerlijke prijzen, waardoor boeren zo duurzaam mogelijk kunnen werken. We leveren de beste kwaliteit en ik nodig u uit om van onze Oegandese vanille te genieten."
Arne woonde in Oeganda tussen 2007 en 2014: hij werkt er als freelance journalist voor verschillende nieuwsmedia en schreef in 2020 een boek over de recente geschedenis van Oeganda. “Toen ik daar woonde, ben ik me steeds meer gaan realiseren dat Afrikaanse landen niet zitten te wachten op weldoeners van allerlei hulporganisaties. Wat ze willen is op een eerlijke en gelijkwaardige manier zaken doen. Ik denk dat de vanilleteelt een goede kans is voor veel boeren om met relatief weinig land een goede boterham te kunnen verdienen,” aldus Doornebal.
Sinds medio 2023 is hij bij VanillaPoint betrokken.
Ook Gijsbert zit sinds 2023 in team VanillaPoint. “Godfrey en ik kenden elkaar al langer. Ik was erg onder de indruk van hoe hij bezig was met VanillaPoint en zijn doel om de positie van de lokale gemeenschap te versterken. Voorheen werkte ik bij een bedrijf waar de inkoop echt gericht was op de laagste haalbare prijs. Dat resulteerde in veel verschillende leveranciers, lange reisafstanden, levertijden en kwaliteitsverschillen met bijkomende uitdagingen. Je kan je afvragen of dat wel zo duurzaam is. Mijn doel is om een positieve impact te hebben op de wereld en ik wil mijn kinderen het goede voorbeeld geven.
Bij ons draait alles om regeneratieve landbouw en het beschermen van de natuur. Op onze plantages verbouwen we vanille op een natuurvriendelijke manier, waarbij de plant tussen andere gewassen groeit, zoals (Matoke)bananen en koffie. Deze aanpak, ook wel mengteelt genoemd, zorgt voor een veerkrachtige oogst en maakt boeren minder afhankelijk van één enkel gewas. Dit biedt niet alleen economische stabiliteit, maar geeft ook de lokale flora en fauna ruimte om te floreren. De vanille-orchidee groeit in haar natuurlijke omgeving, beschut onder bananenbomen die zorgen voor de nodige schaduw en voeding.
Dankzij het tropische klimaat van Oeganda en de zorgvuldig geplande aanplanting kunnen we vertrouwen op een natuurlijk vochthoudend systeem. Lokale bomen absorberen regenwater en fungeren als buffers, waardoor ze tijdens droogte het opgeslagen vocht afgeven aan de omgeving. Zelfs het bladafval van de plantage wordt gecomposteerd en als natuurlijke mest gebruikt. Zo bouwen we aan een zelfvoorzienend ecosysteem dat de bodem verrijkt en chemische middelen, pesticiden of kunstmest overbodig maakt.
Deze manier van werken, die de biodiversiteit en de gezondheid van de aarde respecteert, is wat ons drijft. Het is niet alleen duurzaam – het is onze trots en onze missie.
Door het hanteren van eerlijke prijzen en het regeneratief verbouwen van verschillende gewassen, is de familie niet afhankelijk van de vanilleteelt. Hierdoor zijn zij niet gedwongen om vroegtijdig te oogsten, wat de vanillepeulen de tijd geeft om zo lang mogelijk te rijpen aan de orchidee. Het fermentatieproces is cruciaal, want het is tijdens dit proces dat de vanilline, de stof die de smaak bepaalt, zich volledig ontwikkelt. Het koken, zweten en drogen van de peulen is een delicaat proces dat geduld vereist, zodat het juiste vocht- en vanillinegehalte bereikt wordt. Alleen de hoogste kwaliteit vanillepeulen kunnen na verloop van tijd uit zichzelf beginnen te kristalliseren, en wanneer we dit zien, weten we dat we het optimum hebben bereikt.
De vanille die we verbouwen, is van het type planifolia, hetzelfde type dat groeit op Madagascar. Het klimaat en de regeneratieve teeltmethode (in tegenstelling tot massaproductieplantages met monocultuur) zijn bepalend voor de smaak en intensiteit van de vanillepeul. Uit laboratoriumtests blijkt dat het vanillinegehalte in onze Oegandese vanille ongeveer 20% hoger is dan dat van andere vanille. Kort gezegd, je hebt minder van onze vanille nodig om dezelfde intense smaak te bereiken.
Ons doel is uiteraard om vanille van hoge kwaliteit naar Nederland en België te brengen. Maar voor ons is de sociale en ecologische impact minstens zo belangrijk. We hopen met onze werkwijze de wereldwijde vanilleindustrie stap voor stap duurzamer te maken.
De grootste uitdagingen voor vanilleboeren liggen in de schommelingen van de marktprijs. Tussenhandelaren en grote bedrijven hebben veel invloed op het bepalen van de prijs. Soms worden hele oogsten ineens opgekocht, wat de boeren op korte termijn helpt, maar tegelijkertijd zorgt voor het onder de kostprijs verkopen van de vanille. Dit zet veel boeren onder druk, waardoor uiteindelijk het aanbod kleiner wordt en de prijs weer stijgt. Vanille is immers een lang houdbaar product, en tussenhandelaren speculeren op de volatiliteit van deze prijs. Helaas trekt de boer vaak aan het kortste eind, en daar proberen wij verandering in te brengen.
Wij kiezen er daarom voor om de medewerkers op de familieplantage en de boeren waarmee we samenwerken altijd een meer dan eerlijke prijs te betalen—een prijs die in veel gevallen het dubbele, of zelfs driedubbele, is van de gangbare marktprijs. Door in te zetten op langdurige relaties met de lokale gemeenschap, kunnen we een constante kwaliteit waarborgen en een betrouwbare, verse aanvoer behouden.
De eindgebruiker, onze klant, bepaalt uiteindelijk ons bestaansrecht. Om een langdurige relatie op te bouwen, is het essentieel dat we zorgen voor goede en stabiele verkoopprijzen. Omdat onze keten zo kort mogelijk is, kunnen we de kwaliteit en prijzen zelf beheersen. Wij doen niet mee aan de enorme prijsschommelingen die de markt bepalen. Dit betekent dat we niet de goedkoopste zijn, zeker niet de duurste, maar wel de meest duurzame leverancier.
From Farm 2 Fork.
